Γιατί η Αθήνα δυσκολεύεται στη βιώσιμη κινητικότητα;
Η βιώσιμη κινητικότητα είναι ένα θέμα που απασχολεί ολοένα και περισσότερο τις σύγχρονες πόλεις, με την Αθήνα να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης. Κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας, η πρωτεύουσα προσπαθεί να προωθήσει τη χρήση του ποδηλάτου, του περπατήματος και των δημόσιων συγκοινωνιών, ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Οι δρόμοι γεμίζουν αυτοκίνητα, και οι πεζοί και οι ποδηλάτες βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές προκλήσεις.
Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας είναι μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης. Φέτος, οι εκδηλώσεις κορυφώνονται στις 22 Σεπτεμβρίου, ημέρα που παραδοσιακά κλείνουν δρόμοι και διοργανώνονται εκδηλώσεις σε δήμους όλης της χώρας. Ο δήμος Αθηναίων ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει ειδικές εκδηλώσεις, με τον δήμαρχο Χάρη Δούκα να δηλώνει την επιθυμία για μια πόλη όπου τα αυτοκίνητα δεν θα κυριαρχούν.
Αυτό το εγχείρημα στηρίζεται στο Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), το οποίο εγκρίθηκε το 2021. Το ΣΒΑΚ στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης από τα αυτοκίνητα και στην προώθηση των δημόσιων συγκοινωνιών, του ποδηλάτου και του περπατήματος. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η εφαρμογή του παραμένει μετέωρη.
Ο Θάνος Βλαστός, ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ και ειδικός στη βιώσιμη κινητικότητα, τονίζει την ανάγκη για πεζοδρομήσεις και δημιουργία χώρων χωρίς αυτοκίνητα. Η έλλειψη πολιτικής βούλησης και σχεδιασμού έχει οδηγήσει σε ελλείμματα στον τομέα αυτό. Σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές πόλεις που έχουν προχωρήσει σε δραστικές πεζοδρομήσεις, η Αθήνα φαίνεται να διστάζει.
Η πρόσφατη απόφαση του δημάρχου να ξαναδώσει στην κυκλοφορία την οδό Βασιλίσσης Όλγας ήταν μια ενδεικτική κίνηση. Αντί να επενδύσει σε πεζοδρομήσεις, φαίνεται να επιστρέφει σε παλιές συνήθειες. Οι δρόμοι της Αθήνας, εξαιρετικά επιβαρυμένοι από την κυκλοφορία, παραμένουν το ίδιο επικίνδυνοι για τους πεζούς και τους ποδηλάτες.
Η αδυναμία ανάπτυξης υποδομών για ποδήλατο και η έλλειψη ασφαλών διαδρομών οδηγούν σε μια πόλη που περιορίζει τις επιλογές μετακίνησης των πολιτών της. Όταν οι δημόσιες συγκοινωνίες δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένες και οι υποδομές για ποδήλατο περιορισμένες, η εξάρτηση από το αυτοκίνητο αναπόφευκτα αυξάνεται.
Αυτό το κύκλωμα επιρροών έχει σοβαρές συνέπειες για την ποιότητα ζωής στην Αθήνα. Η υπερβολική κυκλοφορία, η ρύπανση και η έλλειψη χώρων πρασίνου επηρεάζουν αρνητικά την υγεία των κατοίκων. Επιπλέον, η έλλειψη ασφαλών χώρων για πεζούς και ποδηλάτες εμποδίζει την ανάπτυξη ενός βιώσιμου τρόπου μετακίνησης.
Η κατάσταση μπορεί να αλλάξει αν υπάρξει συντονισμένη πολιτική δράση και αν οι πολίτες, οι φορείς και οι αρχές συνεργαστούν για την υλοποίηση του ΣΒΑΚ. Προγράμματα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης μπορούν να προωθήσουν τη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών και του ποδηλάτου, μειώνοντας την εξάρτηση από το αυτοκίνητο. Επίσης, είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι υποδομές για ποδήλατο, με τη δημιουργία ασφαλών και ευχάριστων διαδρομών που θα ενθαρρύνουν τη χρήση του ποδηλάτου.
Επιπλέον, η ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών είναι κρίσιμη. Η Αθήνα χρειάζεται επενδύσεις και βελτιώσεις στις υποδομές του μετρό και των λεωφορείων, ώστε να γίνουν πιο ελκυστικά και προσβάσιμα για τους πολίτες.
Συμπερασματικά, η Αθήνα χρειάζεται μια ριζική αλλαγή στη στρατηγική της για τη βιώσιμη κινητικότητα. Η πολιτική βούληση είναι κρίσιμη για την εφαρμογή του ΣΒΑΚ και την υλοποίηση των σχεδίων πεζοδρόμησης. Η μετατροπή των δρόμων σε φιλικούς προς τους πεζούς και τους ποδηλάτες, η προώθηση των δημόσιων συγκοινωνιών και η ανάπτυξη υποδομών για ποδήλατο είναι επιτακτικές ανάγκες. Μόνο μέσα από τέτοιες αλλαγές η Αθήνα μπορεί να γίνει μια σύγχρονη, βιώσιμη πόλη που προάγει την ευημερία και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της.
