Η χρήση κινητών και tablet από τα παιδιά έχει γνωρίσει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, ο αριθμός των παιδιών που διαθέτουν δική τους συσκευή έχει εκτοξευθεί από το 7% το 2013 σε ένα εντυπωσιακό 44% το 2020. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κατάσταση είναι ακόμα πιο δραματική, καθώς το 93% των γονέων αναφέρει ότι ακόμη και τα δίχρονα παιδιά χρησιμοποιούν κινητές συσκευές. Αυτή η εξέλιξη έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς σχετικά με τις συνέπειες της υπερβολικής χρήσης οθονών στην ανάπτυξη των παιδιών.
Ανάγκη για Συναισθηματική Ανάπτυξη
Τα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη σημαντικών συναισθηματικών και σωματικών δεξιοτήτων. Οι ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι η ικανότητα διαχείρισης έντονων συναισθημάτων όπως ο θυμός και η απογοήτευση διαμορφώνεται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Δυστυχώς, τα παιδιά σήμερα είναι αναγκασμένα να βρίσκονται μπροστά σε οθόνες από όλο και νεαρότερη ηλικία, με αποτέλεσμα να περνούν περισσότερο χρόνο με τις συσκευές απ’ ότι οι ίδιοι οι γονείς τους.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Pediatrics αποκαλύπτει ότι αυτή η υπερβολική χρήση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογική τους ανάπτυξη. Οι ερευνητές Caroline Fitzpatrick, Pedro Mario Pan και Annie Lemieux εξερεύνησαν την σχέση μεταξύ της χρήσης οθονών και της συναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών, εστιάζοντας στο αν τα παιδιά που είναι πιο απαιτητικά και κακομαθημένα περνούν περισσότερο χρόνο στις συσκευές.
Μελέτη στην Νέα Σκωτία
Η έρευνα διεξήχθη στην Νέα Σκωτία και παρακολούθησε 315 παιδιά ηλικίας 3,5, 4,5 και 5,5 ετών για τρία χρόνια. Οι γονείς κλήθηκαν να αναφέρουν πόσο χρόνο περνούσαν τα παιδιά μπροστά στις οθόνες τους καθημερινά και πόσο συχνά εκδήλωναν θυμό και απογοήτευση στην καθημερινότητά τους.
Στην αρχή της μελέτης, τα παιδιά ξόδευαν κατά μέσο όρο 55 λεπτά την ημέρα μπροστά σε οθόνες, αριθμός που αυξήθηκε στα 57 λεπτά στην ηλικία των 4,5 ετών και έφτασε την μία ώρα στα 5,5 χρόνια τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι για κάθε 73 λεπτά που τα παιδιά περνούσαν μπροστά στις οθόνες στην ηλικία των 3,5 ετών, υπήρχε μια σημαντική αύξηση στις εκφράσεις θυμού και απογοήτευσης στην ηλικία των 4,5 ετών.
Ο Κύκλος της Εξάρτησης
Η μελέτη έδειξε ότι τα παιδιά που εκδήλωναν συχνά θυμό στην ηλικία των 4,5 ετών ήταν αυτά που περνούσαν 17 λεπτά παραπάνω με τις οθόνες τους στην ηλικία των 5,5 ετών. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, όπου η υπερβολική χρήση των οθονών οδηγεί σε περισσότερες συναισθηματικές εκρήξεις, οι οποίες με τη σειρά τους ενθαρρύνουν τη χρήση των οθονών.
Οι Γονείς ως «Αρωγοί» της Ψυχαγωγίας
Μια κοινή στρατηγική που χρησιμοποιούν οι γονείς είναι να προσφέρουν τις οθόνες ως «ηρεμιστικό» για να διαχειριστούν τις συναισθηματικές εκρήξεις των παιδιών τους. Ενώ αυτή η προσέγγιση μπορεί να φαίνεται χρήσιμη βραχυπρόθεσμα, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες μακροπρόθεσμα. Η απομόνωση των παιδιών από το φυσικό περιβάλλον τους καθιστά μοναχικά και περιορίζει την κοινωνικοποίησή τους.
Χάσιμο Ευκαιριών για Κοινωνικοποίηση
Τα τριών ετών παιδιά που περνούν περισσότερες ώρες μπροστά σε οθόνες ενδέχεται να χάνουν πολύτιμες ευκαιρίες για ομαδικές δραστηριότητες. Το παιχνίδι με άλλα παιδιά, οι βόλτες στο πάρκο ή οι δραστηριότητες στην παιδική χαρά είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών, διαπιστώθηκε ότι όσο περισσότερες φορές εκδηλώνουν θυμό, τόσο αυξάνεται η χρήση των οθονών. Αυτή η αλληλεπίδραση μπορεί να ενισχύσει το φαινόμενο, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο εξάρτησης.
Προτάσεις για Μελλοντική Έρευνα
Οι ερευνητές προτείνουν ότι μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να εξετάσουν το ρόλο του περιεχομένου που παρακολουθούν τα παιδιά μέσω των οθονών. Για παράδειγμα, η διαφορά στη χρήση των tablet για ανάγνωση ηλεκτρονικών βιβλίων σε σχέση με την παρακολούθηση βίντεο μπορεί να έχει διαφορετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξή τους.
Η από κοινού χρήση των tablet από γονείς και παιδιά ή η συμμετοχή τους σε ομαδικές δραστηριότητες μπορεί επίσης να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει σε θετικά μαθησιακά αποτελέσματα.
Συμπέρασμα
Η υπερβολική χρήση των οθονών από τα παιδιά, ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην συναισθηματική τους ανάπτυξη. Είναι σημαντικό οι γονείς να βρίσκουν μια ισορροπία μεταξύ της χρήσης τεχνολογίας και των παραδοσιακών μεθόδων κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης, ώστε να εξασφαλίσουν ένα υγιές μέλλον για τα παιδιά τους.
